زمین‌لرزه ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ (۲۰ ژوئن ۱۹۹۰) رودبار- منجیل
۲۶ سال پیش در چنین روزی، در ساعت ۰۰:۳۰ بامداد پنجشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ شمسی (۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ میلادی) زلزله‌ای به بزرگا Mw=7.3 در عمق ۱۹ کیلومتری از سطح زمین در ناحیه رودبار-منجیل در منطقه البرز به وقوع پیوست. این زلزله شهرهای منجیل، رودبار، لوشان و ۷۰۰ روستا را کاملاً ویران کرد و به ۳۰۰ روستای دیگر نیز آسیب رساند. به‌طوری‌که شدت لرزه‌ای این رخداد ۱۰ در مقیاس مرکالی اصلاح شده برآورد شده است.
این رخداد موجب کشته شدن حدود ۳۵۰۰۰ نفر و زخمی شدن ۶۰۰۰۰ نفر شد و حدود ۵۰۰۰۰۰ نفر را بی‌خانمان ساخت. بر اثر این زلزله، صد هزار خانه خشتی و گلی با خاک یکسان و یا متحمل خسارت عمده شدند. در مجموع، بیش از ۲۰۰۰۰۰ خانه مسکونی تخریب شدند و خسارات عمده‌ای به تاسیسات و اماکن عمومی در استان‌های گیلان و زنجان وارد آمد. ارتعاشات حاصل از امواج لرزه‌ای در استان‌های گیلان، قزوین و زنجان و همچنین بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان شرقی، تهران، اردبیل، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان و کردستان به مدت حدود ۶۰ ثانیه احساس شد. شدت این زلزله در تهران نیز ۵ درجه در مقیاس مرکالی اصلاح شده برآورد گردید و تعدادی از منازل مسکونی قدیمی تهران در محلات جنوبی شهر آسیب‌های جزئی دیدند. این زلزله شهر تبریز را نیز به لرزه در آورد و در شهر خلخال از شدت بیش‌تری برخوردار بود که باعث ریزش تعدادی از ساختمان‌ها و وارد آمدن خسارت مالی شد. در شهر سراب باعث ریزش برج کوره آجرپزی ملی و چندین دیوار در نقاط مختلف شهر شد. شهر قزوین و بخش‌های تابعه آن به شدت لرزیدند به‌طوری‌که شکسته‌شدن شیشه‌های منازل و تخریب بعضی از خانه‌های مسکونی را به دنبال داشت و تعدادی مجروح نیز برجای گذاشت. خسارت مالی و تلفات جانی این زلزله در بخش‌ها و روستاهای کوهین، طارم سفلی، محور قزوین-رشت و نیز روستاهای رودبار الموت شدت بیش‌تری داشت. دو روستای آب‌بر و ده‌شیر در استان زنجان به‌کلی تخریب شدند و تعداد زیادی کشته و مجروح شدند. اکثر روستاهای طالقان دچار خسارت مالی زیادی شده، احشام زیادی به هلاکت رسیدند و تعدادی زیادی از منازل مسکونی ویران گردیدند. در استان گیلان شهرهای رشت، رودبار، آستانه اشرفیه، لاهیجان، منجیل، لوشان و صومعه‌سرا در جریان زلزله بیش‌ترین خسارت را متحمل شدند. در این حادثه به بسیاری از منازل مسکونی تجاری، دولتی و راه‌ها و پل‌ها آسیب شدید وارد شد. منبع بزرگ تامین آب شرب رشت-انزلی و تعدادی از ساختمان‌ها و آپارتمان‌های مسکونی ۷ طبقه با خاک یکسان شد. در آستانه اشرفیه منبع آب آشامیدنی به کلی ویران و ده‌ها خانه در اثر پدیده روانگرایی خاک تخریب شدند. وقوع زلزله در مناطقی از شهرستان فومن موجب خسارات و تلفات فراوان جانی و مالی شد و در روستاهای ماسوله و نصیر محله ده‌ها خانه را ویران و ده‌ها تن را کشت. یاد جانباختگان این زمین‌لرزه را گرامی می‌داریم.
منبع: سایت پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
